आज्जी-आजोबांची डायरी: भाग १४

(मला काही दिवसांपूर्वी दोन जणांनी ह्या आज्जी आजोबांचे खरे नाव सांगता येत नसेल तर काहीतरी काल्पनिक नाव दे, त्याने वाचायला मजा येईल, असे सांगितले होते, पण तसे केल्याने आणि मला त्यांची खरी नावं माहिती असल्याने माझा गोंधळ उडतो आणि मग माझा लिहिण्याचा फ्लो तुटतो, म्हणून मी हे करायला नकार दिला होता. आज पुन्हा एका वाचकाकडून तेच फार इन्सिस्ट करून सुचवले गेले, तेंव्हा मी एक आयडिया केली. आधी सगळा भाग लिहून घेऊन मग शेवटी प्रत्येकी एकेक काल्पनिक नाव ऍड केले आहे. आशा करते, सर्वांना हे लेखनशैलीतील बदल आवडतील.)

तिसऱ्या आणि दुसऱ्या मजल्यावरच्या कॉर्नरच्या सकारात्मक आज्यांची आणि त्यांच्या मैत्रिणींची गोष्ट सांगितली आहेच, तर त्याच ओघात पहिल्या मजल्यावरच्या आज्जींची गोष्ट सांगून मग रूम शेअर करणाऱ्या दोन आजोबांची गोष्ट सांगते.

रोजच्या कामाची सुरुवात करण्यापूर्वी आम्हाला- सर्व एम्प्लॉईजना इमेल चेक करणे कंपल्सरी असते. त्यातून कोण नवीन रेसिडेंट्स आले, त्यांचे नाव, रूम नंबर, कोण संस्था किंवा हे जगच सोडून गेले, कोण डिमेन्शिया वॉर्डमध्ये शिफ्ट केले गेले. आज काही मिटिंग्ज वगैरे असतील, कोणाचा वाढदिवस असेल आणि त्यांनी काही ट्रीट्स आणल्या असतील, तर सर्वांनी प्लिज त्याचा आस्वाद घ्यावा, अशाप्रकारच्या माहितीचे मेसेजेस असतात.

तशा एका इमेलमधून समजले की एक नवीन आज्जी इकडे दाखल झालेल्या आहेत. त्यांना आपण फ्राऊ ष्टाईन म्हणू, अर्थातच हे त्यांचे खरे आडनाव नाही. हे एक कॉमन जर्मन आडनाव आहे. ष्टाईन आज्जी म्हणजे इथल्या टेम्पररी रेसिडेंट.. आठवडाभराच्या पाहुण्या आणि मग घरी परत जाणाऱ्या. रुममध्ये त्यांना भेटायला गेल्यावर त्या अगदी वैतागलेल्या दिसल्या. "कशा आहात फ्राऊ ष्टाईन?" विचारले असता, "माझी पाठ भयंकर दुखते आहे. पेनकिलर्स घेतले, तरी थांबत नाहीये." म्हणाल्या.

मग त्यांना त्यांच्या मजल्यावरच्या केअर युनिट स्टेशनवर घेऊन गेले. तिथे एक केअर युनिट एम्प्लॉयी कॉम्प्युटरवर काहीतरी काम करत होता. त्याला आज्जींची कंडिशन सांगितली आणि फिजिओथेरपी ऍरेंज करता येईल का, असे विचारले, तर म्हणाला, "हो, त्यांची पाठ फार दुखते आहे, म्हणून पेनकिलर्स देतो आहोतच, पण ते अती घेणेही हानिकारक आहेच. फिजिओथेरपीसाठी डॉक्टरांकडून प्रिस्क्रिप्शन मिळाले की ते ही ऍरेंज होईल." त्याला "Danke schön" म्हणजेच जर्मनमध्ये "थँक्स" म्हणून आज्जींना पुन्हा त्यांच्या रूममध्ये घेऊन गेले.

मग त्यांना विचारले, "इकडे कशा आलात?" तर त्यांनी सांगितले, "बरं वाटत नसल्याने मला हॉस्पिटलमध्ये ऍडमिट केले होते. तिकडून आता इकडे आठवडाभरासाठी अंडर ओब्झर्वेशन ठेवलेले आहे. हे सगळे एकदम अचानक घडले. माझे धुवायचे कपडे घरी वॉशिंग मशीनमध्ये पडून आहेत. मला कधी घरी जाऊ, असे झालेले आहे."

"तुम्हाला कोणी नातेवाईक आहेत का?" विचारल्यावर, "एक मुलगा, एक डॉक्टर मुलगी आणि जावई आहे", म्हणाल्या. "तुम्ही एकत्र राहता का?", विचारल्यावर, "नाही." म्हणाल्या. "तुम्हाला इकडे बरे वाटतेय का? सर्व्हिस चांगली मिळतेय का?", विचारल्यावर, "हो, ते सगळं ठीक आहे, पण पाठच फार दुखते आहे आणि मला कपडे धुवायचे आहेत घरी जाऊन", असे पुन्हा एकदा म्हणाल्या.

मी आज्जींना म्हणाले, "फ्राऊ ष्टाईन, कपडे मुलांना धुवायला सांगता येईल का, ते विचारा आणि तुम्ही आधी थोड्या रिलॅक्स व्हा.. स्वतःला खूप अवघडून घेतले, तरी सुद्धा दुखणी जास्त जाणवतात. थोडावेळ पाठदुखी आणि कपडे, तुमचं घर, याकडे दुर्लक्ष करून इथे सुट्टीसाठी आला आहात, असे मानून इथे राहण्याचा आनंद घेता येईल का, ते बघाल का? इथल्या लोकांच्या ओळखी करून घ्या. खाली गार्डनमध्ये फिरा, ऊन, मोकळी हवा घ्या. मस्त खा, टीव्ही बघा, वाचा, काही छंद असतील तर सांगा, मी व्यवस्था करते त्यासाठी लागणारे मटेरियल आणून द्यायची." आज्जी "हो हो" म्हणाल्या खऱ्या, पण त्यांच्या मनातली अस्वस्थता तशीच होती, हे चेहऱ्यावर जाणवत होते.

आज्जी येता-जाता चालतांना दिसल्या दोन तीनदा. घरी परत जाण्याच्या आदल्या दिवशी पुन्हा एकदा दिसल्या. पुन्हा अस्वस्थच होत्या. मला पाहताच म्हणाल्या, " मी उद्या इकडून घरी परत जाणार आहे, तर इकडून टॅक्सी ऍरेंज होणार आहे की माझ्या मुलाला घ्यायला बोलवायचे आहे, याची जरा चौकशी करता का?" मी त्यांना म्हणाले, "ह्या गोष्टी रिसेप्शन काउंटरला विचाराव्या लागतील. चला, आपण तिकडे जाऊन विचारुया." तिकडे चौकशी केल्यावर कळले, की आज्जी आपल्या मुलाला बोलवू शकतात, त्याला जमत नसेल, तर टॅक्सी ऍरेंज करून दिली जाईल, पैसे मात्र त्यांना द्यावे लागतील."

मग आज्जींना "तुम्ही एकट्या खोलीत जाल का? की मी येऊ सोडायला?" विचारल्यावर "जाते मी एकटी" म्हणाल्या. पहिल्या दिवशीची अस्वस्थता अजूनही त्यांच्या चेहऱ्यावर तशीच होती.. उद्या त्या आपल्या घरी जातील, त्यांचा कम्फर्टझोन त्यांना सापडेल आणि लवकर बरं वाटेल, अशी आशा आणि प्रार्थना करून मी दुसऱ्या रहिवाश्यांकडे जायला निघाले.

त्यानंतर मी कोणाला भेटले, ते नाही आठवत, पण आता ३ आज्यांनंतर २ आजोबांविषयी सांगावे, म्हणून एक दिवस ज्या दोन आजोबांना भेटले, त्यांच्याविषयी आता सांगते. हे दोन आजोबा रूम शेअर करतात. एक बेड रिडन आहेत आणि दुसरे सतत फिरायला गेलेले असतात. बेड रिडन आजोबांना आपण हेर वेबर नाव देऊ या आणि फिरतीवरच्या आजोबांना हेर झिलिन्स्की म्हणूया. (हेर आणि फ्राऊ म्हणजे श्री आणि श्रीमती, हे लक्षात आलं असेलच.)

जितक्या वेळा मी वेबर आणि झिलिन्स्की आजोबांच्या रूममध्ये गेले, तितक्या वेळा वेबर आजोबा कायम झोपलेले तर झिलिन्स्की आजोबा कायम बाहेर गेलेले, त्यामुळे दिसलेच नाहीत, त्यामुळे झिलिन्स्की आजोबा नेमके कोण, हे मला बरेच दिवस कळले नाही.

एक दिवस त्यांच्या रूममध्ये गेलेले असता, तिकडे एक नर्स मुलगा त्यांच्या सलाईन्स बदलत होता, त्यामुळे ते जागे होते. त्याचे काम होऊन तो बाहेर गेला, त्यानंतर मी आजोबांशी बोलायला सुरुवात केली. "गुटन मॉर्गन(गुड मॉर्निंग) हेर वेबर! कसे आहात?" तर तोंडात एकही दात नसलेले कृश शरीरयष्टीचे वेबर आजोबा त्यांचं बोळकं दाखवत हसले. "मी छान आहे", म्हणाले.

त्यांच्या खोलीत त्यांच्या बेडमागे अनेक लहान मुलांचा एक ब्लॅक अँड व्हाईट फोटो होता आणि त्यात एक ३-४ वर्षांचा हाफ पॅन्ट आणि शर्ट घातलेला गोड मुलगा छोटीशी सायकल हातात घेऊन उभा होता. "ह्या फोटोत तुम्ही आहात का, हेर वेबर?" विचारले असता ते बेडवर पडूनच मागेही न बघताच म्हणाले, "हो!" तो सायकल हातात धरलेला मुलगा मी. आम्ही एकूण दहा भावंडं होतो. आम्ही स्वतःला वेबर बँड असं अभिमानाने म्हणायचो. काय सुंदर दिवस होते ते!" आता सगळं संपलं.. असं म्हणून जुन्या आठवणींमध्ये रमले.

"तुम्ही कुठे जॉब करायचात?", विचारले असता, "एका कंपनीत कन्स्ट्रक्शन इंजिनिअर होतो", म्हणाले. त्यांच्याशी गप्पा मारत असतांना काहीतरी बोलले त्यावर ते "ओके!" म्हणून फार गोड हसले. त्यांची मिसेस काही वर्षांपूर्वी वारली असून सहज ती सुद्धा जॉब करायची का, हे विचारले असता, "त्याची तिला गरजच नव्हती. मी पुरेसे कमवत होतो आणि गरजा आपण वाढवू तेवढ्या वाढत जातात. तिने माझ्या दोन मुलांचा आणि घराचा सांभाळ केला, हेच खूप काम झालं", असं म्हणाले. मला कोण्या भारतीय आजोबांशी तर आपण गप्पा मारत नाही आहोत ना? असा भास झाला हे ऐकून..

आमच्या गप्पा सुरूच होत्या, तोवर एक मस्त हसरे, त्या क्रोएशियन आजोबांसारखेच उंच, धिप्पाड आणि मस्त ड्रेस अप केलेले एक आजोबा खोलीत आले. त्यांना बघितल्याबरोबर मी त्यांना ओळखलं. हे आजोबाही क्रोएशियन आजोबांसारखेच बिल्डिंगच्या ग्राउंड फ्लोअरवर कायम गार्डनच्या स्मोकिंग कॉर्नरला असायचे. हेच ते झिलिन्स्की आजोबा, हे मला त्या दिवशी समजले.

झिलिन्स्की आजोबांना म्हणाले, "हॅलो! हेर झिलिन्स्की! तुमच्याशी गप्पा मारायला कितीवेळा तुमच्या रूममध्ये डोकावून गेले, पण तुम्ही कधी दिसलाच नाहीत. आत्ताच वेबर आजोबांशी गप्पा मारल्या, तुमच्याशीही बोलायला, ओळख करून घ्यायला आवडेल." त्यावर ते हसून म्हणाले, "हो हो! जरूर! या बसा. आणि त्यांच्या बेडशेजारच्या खुर्चीवर मला बसायला सांगितले. वेबर आजोबांना गप्पा मारण्याबद्दल आभार मानून मी झिलिन्स्की आजोबांशी गप्पा मारायला सुरुवात केली.

मुळचे पोलंडचे असलेले हे आजोबासुद्धा इंजिनियरच, मात्र ब्रिज कन्स्ट्रक्शन लाईनमध्ये जॉब करत होते. त्यांच्या मिसेस काही वर्षांपूर्वी गेल्या आणि त्यांना एक मुलगा असून तो पोलिस आहे. आधी जर्मनीमध्ये पोलिस म्हणून जॉब केल्यानंतर एकदा तो कॅनडा देश बघायला गेला, तर तिकडेच त्याला त्याची जीवनसाथी सापडली आणि मग तो तिकडेच मूव्ह झाला. कॅनडातही पोलिस म्हणूनच आता तो जॉब करतोय. वर्षातून दोनदा वडलांना भेटायला तो येत असतो.

झिलिन्स्की आजोबांनी मग मला मी बसले होते, त्या मागच्या भिंतीवर चिटकवलेले वॉलपीस दाखवले. ते वॉलपीस म्हणजे एक ब्लॅंकेट होते, ज्यात एक अस्वल आई बाबा आणि मुलं असं चित्र होतं. हे चित्र त्यांच्या मुलाने कॅनडातल्या एका जंगलात काढून त्याचं प्रोसेसिंग केलेलं होतं आणि ब्लॅंकेटवर शिवून घेतलेलं होतं. पण ते अंगावर न घेता कायम दिसेल असं त्याच्या वडिलांनी भिंतीवर लावलेलं होतं.

ह्या आजोबांनी माझ्या सोबत खूप खूप भरभरून गप्पा मारल्या, मला कॉम्प्लिमेंट्सही दिल्या दिसण्यावरून, माझ्या स्माईलवरून आणि स्वभावावरून. मी ही त्यांना म्हणाले, "हेर झिलिन्स्की, तुम्ही सुद्धा किती हँडसम आहात." तर ते हसून म्हणाले, "खरंच? पण मी किती म्हातारा आहे!" मी म्हणाले, "छान दिसणं हे काही वयावर थोडीच अवलंबून असतं?" हे ऐकून त्यांना फार मस्त वाटल्याचं जाणवलं मला. गप्पा झाल्यावर निरोप दिल्यावर माझे त्यांनी भेटायला आल्याबद्दल आभार मानले आणि परत भेटायला ये, असेही ते म्हणाले. हे आता आजोबा बरेचदा गार्डनमध्ये दिसतात. आता आमची ओळख झालेली असल्याने आम्ही नियमितपणे हवापाण्याच्या गप्पा मारतो.

~सखी जयचंदर/सकीना वागदरीकर
१९.०४.२०२०