आज्जी-आजोबांची डायरी: भाग ५

आज आज्जी-आजोबांचा संस्थेतला दिनक्रम आणि त्यांची व्यवस्था कशी आहे, हे सविस्तर सांगते.

ह्या सिनियर केअर होमचा आऊटलूक एखाद्या पॉश हॉटेलसारखा आहे. त्यातील बेडची रचना उंची कमी जास्त करता येईल अशी सोयीची केलेली आहे, जेणेकरून अपंग आणि वृद्ध व्यक्तींना कोणाच्याही मदतीशिवाय केवळ एक बटन दाबून चढता, उतरता यावे.

शिवाय बेडचा पाठीचा आणि पायाचा भाग वर खाली करता येईल, अशी सोय असलेला आहे. म्हणजे सिटिंग पोझिशन, स्लीपिंग पोझिशन, पाय उंच करता येणे, सपाट करता येणे, अशी रिमोटकंट्रोलच्या बटनांचा वापर करून हवी ती सोयीची रचना करता येते. हे रिमोटकंट्रोल बेडला स्टँडवर लावून ठेवलेले आहेत.

गरज असलेल्या प्रत्येकाजवळ वॉकर आणि व्हीलचेअर आहे. ज्यांना वॉकरच्या आधारेही चालता येऊ शकत नाही, त्यांच्यासाठी बॅटरीवर चालणारा वॉकर आणि त्याच्या आधारे चालतांनाही ज्यांचा बॅलन्स जाऊ शकतो, अशांसाठी सीटबेल्ट प्रमाणे व्यवस्था त्या वॉकरला जोडलेली आहे.

प्रत्येक बेडला कॉल बेल असून बेल वाजवल्याबरोबर प्रत्येक फ्लोअरवर नर्सेसची टीम आहे, त्यातील कोणतीतरी एक नर्स तत्परतेने हजर होते.
फिजिओथेरपीस्टही आहेत, जे गरजेप्रमाणे राऊंडसाठी येतात. ही कॉलबेल प्रत्येक खोलीत असलेल्या टेलिफोनला जोडलेली आहे, तसेच ज्यांना तितकेही उठता येत नाही, त्यांच्यासाठी वायरलेस बेल घड्याळ घालतो तशी मनगटात बेल्टला लावलेली आहे. काहींना कुठेही वेळ पडू शकते, त्यांच्यासाठी त्यांच्या वॉकरला जोडून ठेवलेली आहे.

क्लीनिंग स्टाफ चोखपणे खोल्या आणि बाथरूम्स स्वच्छ करून जात असतो. रोजचे धुवायचे कपडे घेऊन जातो. जम्बो आकाराची २ वॉशिंगमशीन्स अविरत सुरू असतात, त्यात ते धुवून, लगेच ड्रायरमध्ये घालून वाळवून, घड्या घालून त्यांना नेऊनही देतात. आंघोळ, स्पंजिंग करणे, डायपरची गरज असल्यास ते उपलब्ध करून देणे, वेळच्यावेळी बदलणे, बेडशीट, उश्यांचे अभ्रे हेही वेळच्यावेळी बदलणे, रोज सगळे नाश्त्याला गेले की त्यांचे बेडशीट्स, पांघरूण नीट लावून ठेवणे, हे व्यवस्थित केले जाते, यामुळे प्रत्येक खोली स्वच्छ, वासविरहीत असते आणि फ्रेश दिसते.

प्रत्येक खोलीला जोडून बाथरूम टॉयलेट असले तरी प्रत्येक मजल्यावर बाहेरही गेस्टससाठीही 2 टॉयलेट बाथरूम्स आहेत आणि स्पेशल केअर बाथसाठी वेगळे बाथरूम्सही प्रत्येक मजल्यावर आहेत.

प्रत्येक खोलीत लख्ख सूर्यप्रकाश, खिडकीतून बाहेर बघितल्यावर दिसणारं निसर्गरम्य आवार, इमारतीखाली चालायला हिरवळ असलेली बाग अशी छान व्यवस्था आहे.

प्रत्येक मजल्यावर डायनिंग हॉल आहेत आणि प्रत्येकाला बसायला रिझर्व्ह करून ठेवलेल्या टेबल खुर्च्या आहेत, ज्यावर प्रत्येकाची नावं लिहून ठेवलेली आहेत.

ज्यांना बेडवरून हलताही येऊ शकत नाही, त्यांना त्यांच्या खोलीत नाश्ता, जेवण दिलं जातं, ज्यांना खाता येत नाही, त्यांना भरवलं जातं.

खोलीत रोज पुरेश्या पाण्याच्या बाटल्या आहेत ना? धुतलेले ग्लास आहेत ना, हे बघितलं जातं.

रोज सकाळी कॉफी, नाश्ता, दुपारी जेवण, मधल्या वेळात रोज वेगवेगळ्या फ्लेवरचे केक आणि कॉफी, संध्याकाळी जेवण आणि लागेल तशी फळं, फळांचे ज्यूस यांचा पुरवठा केला जातो. जेवणाचा पूर्ण आठवड्याचा मेनू प्रत्येक फ्लोअरवर लावलेला असतो आणि त्या त्या दिवसाचा मेनू प्रत्येक टेबलवर स्टँडवर लावलेला असतो. मेनूत सलाड, मेनडिश आणि डेझर्ट रोज दिले जाते. मेनडिशमध्ये 2 पर्याय दिलेले असतात, जे ऐनवेळी निवडता येतात.

ह्या डायनिंग रूम्स मध्ये आजचा दिवस, वार आणि वर्ष कोणतं, आजचं तापमान किती, आपण कोणत्या शहरात आहोत आणि आजची कोणती ऍक्टिवीटी किती वाजता आणि कुठे आहे, याची नोंद केलेला एक मोठ्या अक्षरातला पेपर त्या दिवसाच्या मेनुकार्डसोबत एका स्टँडवर रोज लावला जातो, दररोज नियमितपणे बदलला जातो.

हे काम स्टुडंट जॉब करणारे म्हणजेच शिक्षण सुरू असतांना नोकरी करणारे ज्युनिअर फिजिओथेरपीस्ट आपल्या मुख्य कामासोबत रोज करतात.

करोनापर्व सुरू होण्यापूर्वी आठवड्यातून एकदा सर्वांना सुपरमार्केटला खरेदीसाठी घेऊन जाणं, हे होत असे, असं कळलं. आता आठवड्यातून एकदा हव्या असणाऱ्या गोष्टींची लिस्ट प्रत्येक खोलीत जाऊन विचारून घेऊन ते सगळं आणून त्यांना दिलं जातं आहे. चालता फिरता न येणाऱ्यांसाठी ही व्यवस्था आहेच आधीपासूनच.

बँकेत जाऊन पैसे काढणे शक्य नसल्यास ऍडमिनिस्ट्रेशन ऑफिसचा स्टाफ १०,२०,५० वगैरे युरोपर्यंत देतात. नंतर अर्थातच ते पैसे महिना खर्चातून वजा केले जातात. सिनियर सिटीझन्सना कोणत्याही प्रकारे दगदग, वणवण होणार नाही, याचा पुरेपूर विचार केला जातो.

याशिवाय सोशलायझेशनसाठी काही खेळ एकत्र खेळणे, सिनेमे एकत्र पाहणे, यासाठी दिवस नेमलेले आहेत, जे अर्थातच सध्या सगळं बंद आहे.

आठवड्यातून २ दिवस २ प्रकारचे फिटनेस सेशन्स असतात एक व्हीलचेअरवरच्या लोकांसाठी आणि एक चालू फिरू शकणाऱ्यांसाठी. ज्यांची स्मरणशक्ती चांगली नाही, त्यांना या ऍक्टिवीटीजसाठी जाऊन घेऊन येणे, जे रस दाखवत नसतील, त्यांना मोटिव्हेट करणे, हेही काम केले जाते. हे सगळं मी जॉब कॉन्ट्रॅक्ट साइन करण्याच्या 2 दिवस आधी माझ्या हॉस्पिटेशनच्या दिवशी प्रत्यक्ष बघू शकले. माझा जॉब सुरू झाल्यानंतर सगळ्याच ऍक्टिवीटीज करोनामुळे बंदच झालेल्या आहेत. अजून किती दिवस हे बंद असेल, कल्पना नाही.

तर ही सगळी छान सोय असल्याने आज्जी आजोबा तसे आरामात असतात. तुम्हाला इकडे कसे वाटते, हे विचारल्यावर एका आज्जींनी "wie ein urlaub" म्हणजे "सुट्टीचा आनंद घेतांना वाटते, तसे फिलींग" असे सांगितले, तर एका आजोबांना मात्र घर 5 मिनिटांच्या अंतरावर असूनही केवळ दुसऱ्या मजल्यावर राहत असल्याने आणि इमारतीला लिफ्ट नसल्याने इथे राहावे लागत आहे, याचे दुःख व्यक्त केले. त्यांची बायको घरी आहे आणि ती रोज दिवसभर सोबत असते आणि रात्री घरी जाते, पण करोनामुळे त्यांची आता रोज भेट होऊ शकत नसल्याने त्यांना वाईट वाटत असल्याचे सांगितले. त्यांना मी व्हिडीओ कॉलचा पर्याय सुचवला, तर आम्हाला दोघांनाही त्यातलं कळत नाही, असं म्हणाले.

दुसऱ्या एका आज्जींनी "आता इस्टर आला, त्यानंतर दुसऱ्याच दिवशी मुलाचा वाढदिवस असतो, या दिवसांमध्ये आमचे कुटुंब एकत्र असते, त्यांना कोणालाही ह्यावेळी भेटू शकणार नाही" असे सांगून "लोक करोनापेक्षा डिप्रेशननेच जास्त मरतील" अशी भीती व्यक्त केली.
त्यांना मी, "कृपया अशा पद्धतीने विचार करू नका, जीव सलामत तर सेलिब्रेशन्स पचास" असे सांगून सकारात्मक विचार करण्याची दिशा देण्याचा प्रयत्न केला. त्यांनाही व्हिडीओ कॉल बद्दल सुचवले, तर त्या हे असं काही आम्ही करत नाही, असं म्हणाल्या.

एका आज्जींना जेवावेसेच वाटत नाहीये, कारण करोनासदृश लक्षणे काही जणांमध्ये  दिसल्याने त्यांना त्यांच्या राहत्या मजल्याला आयसोलेट केले गेले आणि बाकी नॉर्मल लोकांना त्या वरच्या मजल्यावरून खाली मूव्ह करण्यात आले, ज्यात या ही आज्जी होत्या आणि त्यांना हे बदल आवडत नाहीयेत. मला हे आवडत नाहीये काहीच, मी नाही जेवणार म्हणाल्या. त्यांना मी "आज्जी, असे करू नका. जगात किती गरिबी आहे, लोकांना जेवायला मिळत नाही, राहायला घरं नाहीत, आमच्या देशात गरीब लोक करोनामुळे मैलोनमैल चालत घरी जात आहेत, तुमची अवस्था कितीतरी छान आहे" असे सांगितले, तर त्या तडक उठल्या आणि "Ich bin so glücklich' (उच्चार: इश बीन सो ग्ल्युक्लिश) म्हणजे मी खरोखरच किती भाग्यवान आहे, असे म्हणून जेवायला निघून गेल्या. त्यांची निराशा कुठल्याकुठे पळून गेली..

असे अजून काही आमचे संवाद आणि आज्जी आजोबांच्या खोल्या त्यांनी स्वतः कशा लावलेल्या आहेत, त्याविषयी आणि अजून काही पैलूंविषयी उद्याच्या भागात लिहीन..

~ सखी जयचंदर/सकीना वागदरीकर
१०.०४.२०२०